مقدمه:

• کارت مراقبت کودک که از طرف دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس اداره سلامت کودکان و زیر نظر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت صادر می شود، یکی از منابع بسیار معتبر و کامل از جهت ثبت اطلاعات بهداشتی و پزشکی نوزادان تا خردسالی می باشد. این کارت که توسط پزشک اطفال حاضر در خانه های بهداشت، در هربار معاینه نوزاد بررسی و اطلاعات تکمیلی به آن اضافه می شود، به والدین کمک می کند تا در هر مرحله از رشد کودک، به همه جوانب رشد همچون غربالگری ها، واکسیناسیون، تغذیه مفید و ضروری و داروهای تقویتی تکمیلی می پردازد. در اکثر موارد این کارت همراه با فرم ثبت مراقبت کودک سالم ارائه می شود. در فرم ثبت مراقبت کودک، که تکمیل کننده کارت مراقبت کودک است، والدین درمیابند که رشد کودکشان در مقایسه با نمودار رشد چگونه است. کارت های مراقبت کودک به دو دسته تقسیم می شوند؛ کارت مراقبت کودک پسر و کارت مراقبت کودک دختر. توجه داشته باشید که مواردی همچون واکسن ها و یا غربالگری ها توسط پزشک در کارت ثبت می شوند. پس در هر بار معاینه نوزاد توسط پزشک حاضر در نزدیکترین خانه بهداشت، کارت مراقبت کودک را همراه داشته باشید.

کارت مراقبت کودک پسر

• نوزاد پسر شما پا به جهان هستی گذاشته است. این اتفاق فرخنده بر شما مبارک. در زمان تولد نوزاد خود در بیمارستان، کارت مراقبت کودک پسر را دریافت کنید. در این کارت شامل اطلاعات مهمی است که شما را در مسیر رشد فرزند دلبندتان از مرحله نوزادی تا خردسالی همراهی می کند. کارت مراقبت کودک به دو دسته تقسیم می شود که یکی از آنها کارت مراقبت کودک پسر است. در کارت مراقبت کودک پسر که با رنگ آبی متمایز شده است، در قسمت نخست، اطلاعات شخصی نوزاد نوشته شده است که شامل نام و شهرت، نام والدین، کد ملی نوزاد، قد و وزن و تاریخ تولد اوست. در قسمت های دیگر، اطلاعات غربالگری و تاریخ و نوع واکسیناسیون نوشته شده است. پیشنهاد می شود کارت مراقبت کودک پسر خود را در کاوری گذاسته و کاور را بر درب کمد او نصب کنید تا تاریخ های مهم همچون تاریخ واکسن ها را فراموش نکنید. 

کارت مراقبت کودک دختر

• چنانچه نوزادتان را در آغوش دارید، تولد دختر زیبایتان را بر شما تبریک می گوییم و چنانچه در انتظار در آغوش کشیدن نوزاد عزیزتان هستید و این متن را به جهت تکمیل اطلاعاتان از کارت مراقبت کودک دختر می خوانید، برایتان باردای و زایمان راحتی را آرزو داریم. مادر یا پدر عزیز، کارت مراقبت کودک دختر که با رنگ صورتی از جنس پسر متمایز شده است، توسط مهمترین و معتبرترین ارگان پزشکی و بهداشتی کشور صادر گردیده است و اطلاعات مندرج در آن برای پیشبرد رشد و سلامت کودک دختر شما ضروری است. لذا پیش از هر چیز لازم است که پس از دریافت کارت مراقبت کودک دختر، آن را به دقت مطالعه کنید. در این کارت که به چهار بخش تقسیم شده است، اطلاعات واکسیناسیون، غربالگری، قد و وزن نوزاد و تغذیه سالم درج شده است. اما مهمترین نکته آن است که، در معاینات مداوم نوزاد که توسط پزشک حاضر در مراکز بهداشت صورت می گیرد، و همچنین در زمان مقرر واکسن ها، کارت مراقبت کودک دختر خود را همراه داشته باشید. پزشک پیش از تزریق واکسن، اطلاعات این کارت را مطالعه می کند. قد و وزن کودک شما و اطلاعات غربالگری ثبت شده، برای پزشک مهم است. همچنین شما می توانید روش تغذیه سالم و استفاده از داروهای تکمیلی ذکر شده در کارت مراقبت کودک دختر خود را با پزشک مطرح کرده و از توصیه های پزشک در جهت ارتقاء سطح رشد فرزندتان استفاده کنید.

مراقبت کودکان در خانه بهداشت

• برنامه های مختلف مراقبت کودکان در خانه بهداشت از بیش از سی سال پیش طراحی و اجرا می شده است. این برنامه ها شامل کنترل بیماریهای اسهالی از سال 1363 و حاد تنفسی ازسال 1368، ترویج تغذیه باشیرمادر از سال 70، مراقبت های ادغام یافته ناخوشیهای اطفال  (مانا)، و  مراقبت های ادغام یافته کودک سالم( wcc) می باشد. در ادامه به شرح دو مورد آخر که از اهمیت بسزایی برخوردارند می پردازیم.
• طبق اطلاعات سایت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی، در استراتژی مانا، برنامه های مختلف مراقبت کودکان در خانه بهداشت با یکدیگر ترکیب شده است.  همچنین در این استراتژی مهمترین و شایعترین علل مراجعه به پزشکان، بیمارستان های تخصصی و مرگ و میر کودکان در نظر گرفته شده و جهت مقابله با آن راهکارهایی به والدین پیشنهاد می شود. در استراتژی مانا، اصول مهمی با مادران آموزش داده می شود تا اولاً آنها را از اهمیت رعایت این اصول آگاه کنند و ثانیاً خانواده ها را در بهبود شرایط رشد کودک، به طور فعال مشارکت دهند. به عنوان مثال، با اجرای صحیح اقدامات پیشگیری از جمله تغذیه صحیح کودک، انجام به موقع واکسیناسیون و ... از ابتلا و یا شدت بیماری وی جلوگیری کنند. یکی از بخش های این استراتژی، کلاس های آموزشی والدین و همچنین ارائه کارت مراقبت کودک است.
• مراقبت های ادغام یافته کودک سالم (WCC)، که از جمله فعالیت های مراقبت کودکان در خانه بهداشت است، در جهت یافتن راهی برای جدا کردن کودکان سالم از کودکان مستعد بیماری است که هنوز نشانه های بیماری در آنها مستقر نشده است. به عبارت دیگر، با استفاده از نظام غربالگری استاندارد، که برای نوزادان تا کودکان پنج ساله طراحی شده است، احتمال هرگونه بیماری که نیاز به اقدام فوری دارد بررسی می شود. در این مراقبت سیستماتیک، تمام کودکان کمتر از پنج سال، طی دفعات متععد به خانه و مراکز بهداشت مراجعه می کنند. در طرح مراقبت کودکان در خانه بهداشت، فرزند دلبند شما از نظر وضعیت عمومی ، تغذیه ، وزن ، قد ، دور سر،دهان و دندان، بینایی ، تکامل ، واکسیناسیون و مکمل های دارویی،آزمایشات ارزیابی می شود.

کارت مراقبت کودک چیست و چه کاربردی دارد؟

• شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که کارت مراقبت کودک چیست و چه کاربردی دارد؟ در اینجا به طور اختصار کارت مراقبت کودک را معرفی کرده و کاربرد مهم آن را توضیح می دهید.
• کارت مراقبت کودک که در لحظه تولد به والدین داده می شود حاوی اطلاعات ارزشمندی است که پس از تحقیقات و آزمایشات متعدد، در طی حدود 60 سال، از سوی نظام پزشکی طراحی شده است. این کارت که در دو نسخه، مخصوص پسران و دختران تهیه شده است، در کنار ثبت اطلاعات اولیه نوزاد شامل قد و وزن در هنگام تولد، اطلاعات تکمیلی کودک همچون سابقه واکسن ها و غربالگری را شامل می شود که البته لازم به ذکر است این اطلاعات توسط پزشکی که کودک را در یکی از مراکز یا خانه های بهداشت معاینه می کند تکمیل می شود. لذا برای کودک شما بسیار ضروری است که به دفعات، و به طور منظم توسط یکی از پزشکان حاضر در مراکز بهداشت معاینه شود. همچنین این کارت حاوی اطلاعات مفیدی در حوزه تغذیه بوده و شما کمک می کند تا برنامه غذایی مفیدی برای نوزاد خود داشته و با نظر پزشک از داروهای تقویتی کمکی استفاده کنید. در بعضی نسخه های تکمیلی کارت مراقبت کودک، علائم هشدار دهنده که نیاز به مراجعه به پزشک اطفال دارد، و پیشنهاداتی در جهت ارتقاء سطح رشد نوزاد به والدین ارائه شده است. در نسخه ارائه شده کارت مراقبت کودک در بعضی کشورهای آسیا، منجمله هندوستان، روند رشد نوزاد در چهار نقطه عطف شناخته شده شامل مهارت شناختی، حرکتی، زبانی و اجتماعی با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی در جهت بهبود کیفیت رشد کودک ارائه داده شده است.

در کارت مراقبت کودک چه مواردی ثبت میشود؟

• در کارت مراقبت کودک چه مواردی ثبت می شود؟! شاید این پرسش شما مادر یا پدر گرامی نیز باشد. در اینجا به طور اختصار موارد حائز اهمیت تمامی کارت های کودک را با شما به اشتراک می گذاریم. اگرچه لازم به ذکر است که برخی نسخه های کارت مراقبت کودک کمی کامل تر بوده و اطلاعات تکمیلی شامل علائم هشدار دهنده و یا راهکارهای پیشنهادی در جهت بهبود کیفیت رشد را نیز ارائه می دهند.
• به طور کلی در قسمت ابتدایی کارت مراقبت کودک، به علاوه اطلاعات شناسایی کودک، قد و وزن او در بدو تولد و اندازه دور سرش ثبت می گردد. در قسمت دیگر بخش غربالگری با سه حوزه مهم جداسازی شده است. اولین غربالگری پس از تولد، سه تا پنج روز پس از به دنیا آمدن نوزاد اتفاق می افتد. غربالگری ها به دسته های آزمایشی و معایناتی تقسیم می شوند و شامل هیپوتیروئیدی، فنیل کتونوری، شنوایی، بینایی، و معاینه چشم رتینوپاتی نوزادان با وزن کمتر از 2 کیلوگرم می باشد.
• در بخش مهم دیگر کارت مراقبت کودک اطلاعات مفیدی درباره نوع واکسن ها، زمان تزریق آنها و علائم مهمی که در صورت مشاهده واکسیناسیون به تعویق می افتد، ذکر شده است. از این موارد می توان به، واکسن ب ث ژ، و واکسن پنجگانه اشاره کرد. در همین بخش، در جدول جداگانه ای فضای خالی برای ثبت انجام واکسسناسیون توسط پزشک حاضر در خانه و مراکز بهداشت در نظر گرفته شده است. این جدول می بایست فقط توسط پزشک تکمیل شود.
• در بخش دیگری، تغذیه مناسب و همچنین داروهای تقویتی تکمیلی پیشنهاد شده است که به دو بخش تقسیم می شود؛ تولد تا 6 ماهگی، و ماه هفتم تا یک سالگی. در این بخش فواید شیر مادر نیز درج شده است تا والدین را با اهمیت تغذیه نوزاد با شید مادر آشنا کنند. در برنامه غذایی ارائه شده برای هفت تا 12 ماهگی سعی شده است تمامی مواد غذایی مفید گنجانده شده و البته از مواد مضر همچون شکر یا روغن زیاد استفاده نشده است.

برای دانلود کارت مراقبت از کودک دختر و پسر خانه بهداشت میتوانید روی دو لینک زیر کلیک کنید.

منابع:

• https://old.iums.ac.ir/files/vch/files/girl_1400(1).pdf
• https://vc-health.kums.ac.ir/fa/groups/familyhygienegroup/activitiesprograms/infantshealth
• https://shomal.sbmu.ac.ir/index.jsp?pageid=29550&p=1
• https://nhm.gov.in/New_Updates_2018/NHM_Components/Immunization/Guildelines_for_immunization/MCP_Card_English_version.pdf