من نخودچی، نوزاد تازه متولد شده ی مامان و بابام هستم البته الان یه اسم قشنگ دارم اما چون نه ماه نخودچی صدایم کردند، به این اسم عادت کردم. همون موقع ها که در شکم مامان جانم بودم در مورد " واکسن نوزادان" خیلی خیلی می شنیدم و با خودم می گفتم این واکسن چییست؟ و به چه کاری می آید؟ الان می دانم واکسن ها به سیستم ایمنی بدن ما نوزادان کمک می کنند و سیستم ایمنی بدنمان را در مقابل بیماری های عفونی قوی تر می کند . پزشک های متخصص یک لیست از واکس نوزادان تهییه کرده اند و در اختیار خانواده ی ما گذاشته اند تا به موقع و سر وقت من را برای تزیرق ببرند تا من هم چون همه ی بزرگترها که با زدن واکسن بدنشان در مقابل حمله ی مرضی ها مقاوم می کنند، آماده مبارزه بشوم. "واکسن نوزادان" چندین چند مرحله دارد و برای شما در ادامه همه را می گویم تا شما هم مثل من با همه ی آنها آشنا بشوید.
مراقبت های قبل و بعد از واکسن دو ماهگی نوزاد
برای زدن واکسن نوزادان در دوماهگی باید به یک سری نکات که من برای شما می نویسم، خیلی خیلی توجه کنید. اول، نیم تا یک ساعت قبل از زدن واکسن بهتر است دو برابر وزن نوزاد استامینوفن داده شود. من می دانم به ازای هر کیلو گرم وزن من، مامانم دو قطره استامینوفن به من می دهد. اگر نوازدتان مثل من در هنگام تزریق واکسن خواب بود حتما مثل مامانم که من را بیدار کرد، شما هم همینکار را بکنید و سپس اجازه دهید واکسن تزریق شود. جای واکسن درد می گیرد پس لطفاً حتما بعد از تماس اون سوزن تیز به یدن ما نوزادان ماساژ عمقی بدهید تا احتمال سفت شدن محل تزریق را کاهش دهد . البته بوسه و نوازش هم یادتون نرود چون بوسه شما مامان های مهربون مثل معجزه می ماند.
وقتی که واکسن دوماهگی را زدید لازم است کارهایی را انجام دهید تا درد و تب ناشی از واکسن را کاهش دهید.
- برای کاهش تب می توانید از قطره استامینوفن استفاده کنید: خانم دکتر به مامانم گفت هر 4 یا 6 ساعت یک بار طبق تجویز پزشک ( دو برابر وزن نوزاد ) قطره استامینوفن بدهید و این کار را تا زمانی که کودک تب دارد، ادامه دهید. مامان های مهربون شاید مجبور بشید کل شب رو بیدار بمونید و حواستان به دمای بدن نوزادتان باشد. در صورتی که تب با استامینوفن کنترل نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید. راستی حواستان باشد برای پایین آوردن تب کودک از آسپرین استفاده نکنید.
- در روز اول،اطراف محل تزریق حوله سرد بگذارید و مرتب آن را عوض کنید. می توانید حوله را در یخچال بگذارید تا سرد سرد بشود. یه راه دیگر هم این که حوله را نمدار کنید و در فریزر بگذارید و وقتی سرد شد روی جای واکسن بگذارید. البته نگذارید یخ بزند. این کار موجب کاهش تورم بعد از دریافت واکسن می شود. حواستان باشد از گذاشتن یخ روی محل واکسن نوزادان خودداری کنید .
- در روز دوم ، روی محل تزریق حوله گرم قرار دهید و مراقب باشید حوله زیاد گرم نباشد و به بدن نوزاد آسیبی نرسد ، حوله را مرتب عوض کنید و به مدت طولانی روی پا قرار ندهید. می توانید از کیسه آب گرم نوزاد هم استفاده کنید ولی مراقب باشید چون ما نوزادان پوست حساسی داریم.
- لباس های خنک و گشاد به تن ما نوزادان بکنید پون لباس و شلوار های تنگ موجب فشار آمدن به محل واکسن می شوند و موجب درد در بدن ما نوزادان می شود.
- مرتب به ما شیر بدهید چون تب باعث کم آبی بدن می شود. پس مطمئن شوید که آب بدن ما کم نیست و مرتب به ما شیر بدهید. شنیدم بعضی از دوست های نوزاد من بعد از واکسن بی اشتها می شوند و علاقه ای به شیر خوردن ندارند که مامان اونا یه راهی پیدا کرده است و آنها با رضایت کامل شیر نوشیده اند . شاید بد نباشد زمان بین شیردهی را کوتاه کنید.
- خواهش می کنم دمای اتاق ما نوزادان را خنک نگه دارید چون هوای گرم موجب بالا رفتن تب می شود. سعی کنید دمای اتاق زیاد گرم نباشد و مرتب هوا را عوض کنید.
- در کنار ما نوزادان باشید چون بیشترین چیزی که به ما کمک می کند، حضور و محبت مامان و باباهایمان است . ما بعد از تزریق واکسن توجه بیشتری نیاز داریم و ما را بیشتر نوازش کنید.
جدول زمان بندی تزریق واکسن کودک در ایران
از زمان بندی تزریق واکسن کودک در ایران برایتان بگویم که چند مرحله است و در هر مرحله نیز چند واکسن متفاوت وجود دارد و من برای شما ریز به ریز اشاره می کنم . اول از همه درست بعد از به دنیا آمدن نوزاد واکسن ب ث ژ و فلج اطفال خوراکی و هپاتیت ب را به ما نوزادان می دهند. بعد تا دوماهگی هیچ واکسنی نداریم. البته همین واکسن ها کافیه تا کمی خواب ما نوزادان رو به هم بریزد. دوماهه شدن همانا و واکسن مرحله دوم همان ، باز فلج اطفال خوراکی و پنج گانه می دانم الان با خوتان می گویید سه گانه چیست؟ پنجگانه چیست ؟ کمی صبر کنید برایتان خواهم گفت فعلا بگذاریم گوشتان به اسم ها آشنا بشود. در چهارماهگی باز هم فلج اطفال خوراکی چون خیلی مهم است به همراه پنج گانه و فلج اطفال تزریقی و می دانم برای تحمل دردش شما بزرگترها پیش بینی هایتان را خواهید کرد. شش ماهگی فلج اطفال خوراکی که دیگر به مزه اش عادت کردیم گویا منتظر مزه اش هستیم و البته واکسن پنج گانه. درست با مهمترین روز زندگی ام یعنی روز تولدم، من رو به تحمل درد واکسن MMR که حتی اسمش ترسناک است، مجبور خواهند کرد. اما اتفاق خوب این است که این سوزن های تیز و دردناک من را تا 6 ماه آینده، یعنی 18 ماهگی، به حال خود می گذارند. اما در 18 ماهگی دوباره مزه قطره فلج اطفال به دهانم خواهد خورد و دوباره واکسن های سه گانه و MMR پوست مرا نوزاش خواهند کرد. اما شاید بهترین روز دوران نوپا بودنم خواهد بود چرا که تا 6 سالگی دیگر رنگ سوزن های واکسن را نمی بینم. 6 سالگی، یعنی وقتی کیف و دفتر و مداد کلاس اول را می خرم، به یادم می آورند که قطره فلج اطفال چه مزه ای بود و تزریق واکسن سه گانه چه دردی داشت. این همه آنچه است که شاید لازم است درباره جدول زمانبندی تزریق واکسن کودک در ایران بدانید اما نگران نباشید که همه این اطلاعات را به یاد داشته باشید. کارت مراقبت کودک همه این اطلاعات را در خود دارد.
واکسن های بدو تولد
همان طور که به یاد دارید درباره واکسن های کودکان قبلا توضیحاتی دادیم. در اینجا از دید یک نوزاد تازه متولد شده، واکسن های بدو تولد را با دقت بیشتری مرور می کنیم. من تازه به دنیا اومدم و دنیای اطراف البته ب جز بوی خوب تن مامانم و نوازش های بابام برام ناشناخته است. امروز من رو برای واکسن آوردند. از صدای گریه یکی از نوزادان فهمیدم اتفاق دردناکی در راه است. خب ما نوزادان با آواها و گریه ها با هم ارتباط برقرار می کنیم. اما سعی کردم آرام باشم و با صدای جغجغه ای که بابا جلوی صورتم تکان می داد خودم را سرگرم کنم. بالاخره ما را به اتاقی بردند و در آنجا ابتدا قطره بد مزه ای را در دهانم چکاندند. اسم آن قطره فلج اطفال است که گویا توسط دکتری به نام جوناس سالک کشف شده. اگر می توانستم با او ملاقات کنم می گفتم: آقای سالک ممنونم که برای کمک به جلوگیری از فلج اطفال اما کاش فکری هم به حال مزه تلخ آن می کردی. اما موضوع به اینجا ختم نشد. دومین واکسن بدو تولد ب ث ژ بود. گویا این واکسن در مقابل باکتری خاصی که منجر به مننژیت می شه مقابله می کنه. جدا از دردی که تحمل کردم، خوشحالم که این واکسن را زدم. در ادامه واکسن آخر بدو تولد بود. هپاتیت نوع ب. تا جایی که از حرفهای دکتر متوجه شدم، هپاتیت بیماری خطرناکی است. این واکسن دردناک من رو در مقابل این بیماری محافظت می کنه. خب من امروز خیلی درد کشیده ام و مامانم بهم استامینوفن داده که خیلی من را خواب آلوده کرده. پس بروم استراحت کنم. شب بخیر.
واکسن پنج گانه یا پنتاوالان
واکسن پنجگانه یا پنتاوالان چیست؟ حتما برای شما مادران سوال پیش می آید. واکسن پنج گانه ترکیبی از واکسن های دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا نوع B است. به این پنج نوع واکسن با هم، واکسن پنج گانه (پنتاوالان) می گویند. از آبان ماه سال 1393، به خاطر ایمن سازی بدن ما نوزادان، این پنج واکسن را ترکیب کردند. این واکسن یک راه مطمئن برای مقابله با بیماری های خطرناک است. پس مامان های مهربان یادتون نرود که واکسن پنجگانه ما نوزادان رو بزنید.
واکسن سه گانه
گاهی این اسم ها گیج کننده می شوند. سه گانه، پنج گانه، چه فرقی دارند؟ واکسن سه گانه ترکیبی از واکسن ها دیفتری، کزاز . سیاه سرفه است. این واکسن نیاز به یادآوری دارد و به همین علت هم در پنجگانه و هم در سه گانه تکرار می شود. بعد از تزریق واکسن سه گانه اکثر ما نوزادان تب می کنیم و حتی کمی بی قرار و ناآرام می شویم. این واکسن در 18 ماهگی و 6 سالگی یعنی درست قبل ورود به مدرسه حتما باید تزریق بشه.
آزمایشات روتین کودکان
آزمایشات روتین کودکان اتفاق پیچیده ای نیست. اما خیلی خیلی مهم است. یادم می آید بعد از به دنیا آمدنم، مامان مهربانم تقریبا هر ماه من رو به جایی به اسم خانه سلامت می برد و یک خانم دکتر مهربان همه چیز را معاینه می کرد و از مامانم بعضی یک سری سوال پرسید. مثلاً پرسید من چقدر شیر می خورم، یا چقدر می خوابم، یا شبها چندبار بیدار می شوم. مامان مهربانم به همه موارد دقیق جواب داد. خانم دکتر من رو روی یک ترازو گذاشت و وزن کرد. حسابی تپل شده ام. دور سرم و قد رو هم اندازه گرفت و لبخند زد. فکر کنم همه چیز خوبه. در کنار همه این موارد درباره تاریخ های واکسن ها با مامانم صحبت کرد و روی یک کارت که عکس من رویش چسبیده بود، یادداشت کرد. دیگه به این کارها عادت کردم. تقریبا هر ماه یا ماهی دوبار همین اتفاقات می افتد و من به دیدن خانم دکتر می روم.
این مهارت ها به طور کلی در بازه 3 سال تولد به چهار دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
- مهارت برقراری ارتباط و سخن گفتن
- مهارت برقراری ارتباط اجتماعی و عاطفی
- مهارت شناختی
- مهارت فیزیکی ( مهارت های جسمی و حرکتی )
موفق بودن کودکان در این چهار مهارت اصلی که خود زیرمجموعه های گسترده ای دارد از آن جهت حائض اهمیت است که، طبق گفته محققین در مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های امریکا ، 25 درصد از کودکان در یکی یا بیشتر از این چهار مهارت کامل رشد نمیکنند و یا مسیر رشد را با سختی بیشتری طی می کنند. آشید با در نظر گرفتن زیر شاخه هایی برای هر کدام از 4 شاخص اصلی و پس از انجام فعالیت و باز یو پاسخ به پرسش های در نظر گرفته شده هر کدام از این شاخص ها را برای فرزند دلبند شما تیک تایید شده و از مسیر رشد و چگونگی رشد مطلع می سازد.